– Kjær dam har mange namn

Det har vore interessant å følgja diskusjonen i Grenda om namn på «Paddedammen». Eg tenkte eg kunne bidra til endå litt forvirring med å koma med eit namn til: Hattebergsdammen.

Eg fann det i kyrkjeboka for Kvinnherad. Grunnen til at det står der var at ein av paktarane på Hatteberg, Anders Toresson, drukna i dammen. Det var den 31. oktober 1845. I merknadsfeltet i kyrkjeboka har presten notert: «Anders Thorsen Hatteberg druknede i Hatteberg-Dammen anførte Datum».

Dette var før landskapsparken vart anlagd, og dammen og området rundt høyrde til den gamle Hattebergsgarden som dei tre bøndene på Hatteberg pakta.

Dermed har vi tre namn å forhalda oss til: Paddedammen, Tårndammane og Hattebergsdammen.

Paddedammen trur eg må vera eit kallenamn, dvs. eit namn eller uttrykk som folk i bygda brukte i dagleg tale på same måte som «Muren», «Murahagen» eller «Muradalen». Det var Paddedammen vi sa heime då eg vaks opp på Hatteberg for 70 år sidan, og uttrykket er nok framleis det vanlegaste namnet på dammen.

Tårndammane er eit nytt namn for meg, men det kan godt henda at det har vore brukt på Muren av dei som budde der. Gamalt er det neppe. Det må ha med Paddetårnet å gjera, og då kan det vel ikkje vera eldre enn det.

Til slutt har vi det namnet som presten brukte i kyrkjeboka, Hattebergsdammen. Det er truleg eit gamalt namn. Hatteberg var adeleg setegard, og er nemnt i skriftlege kjelder på 1200-talet. Dersom ein ynskjer eit namn med litt historisk sus over, trur eg ein bør velja Hattebergsdammen.

 

Av Bjørn Klette