Mange kulturminne i Omvikdalen

Ei arbeidsgruppe i Omvikdalen har sendt inn ein fyldig oversikt over stader dei meiner bør med i kommunen sin nye kulturminneplan.

Gruppa har delt innspela i tre grupper; registrerte fornminne/gravhaugar, bygningar i Sunnhordland museum si eige, og kulturminne i privat eige. I fyrst nemnde kategori nemner dei gravhaugen på Lund, steinalderbuplassen på Lundsmyra, buplassen i Lundshagen, nausttuft/gravfelt/bautasteinlokalitet på Seberg, og til slutt gravhaugen på Myklebust. Gruppa føreslår at desse stadene skal skiltast etter avtale med grunneigar og i samsvar med regelverket.

Sunnhordland museum eig to bygningar i Omvikdalen. Det er Nistovetunet og Haugahuset – heimen der forfattaren Jens Tvedt vaks opp.

 

Stampa vadmål

Lista over kulturminne i privat eige er lang, og inneheld mellom anna følgjande moment:

* Vadmålstampa og kvernhuset i Omvik. I innspelet vert det føreslege å restaurera desse, og det vert understreka at det hastar.

«Vadmålstampa er eit bygg ein ikkje fann i kvar bygd – kjenner ein til fleire i Kvinnherad? Munnleg informant fortel at tidleg på 1900-talet kom der folk heilt frå Hatlestrand for å stampa vadmålet sitt i Omvikjo. Rosendal Ullvarefabrikk kom i drift i 1895, og etter kvart vart det slutt på at folk vov og stampa sitt eige vadmål. Vadmålstampa er eit sjeldsynt kulturminne som bør restaurerast og takast vare på. Ved sida av stampa står eit gammalt kvernhus, det er ein del av same miljøet og bør restaurerast samstundes. Men det hastar – forfallet går fort for begge bygningane no», står det i skrivet som Kari Fedt Haugsbakk har sendt inn på vegner av arbeidsgruppa.

 

Fleire fabrikkar

* I Dimmelsvik vert det gamle Tinghuset trekt fram. Tinghuset vart teke i bruk i 1882, som det fyrste rådhuset i Kvinnherad.

* Vikagarden, den gamle steingarden rundt Dimmelsvik.

* Fabrikkane i Dimmelsvik: Hardanger Dunkefabrikk produserte smørdunkar og petroleumsdunkar frå 1895 til kring 1912. Då overtok den nye eigaren Dimmelsvik Tønnefabrikk lokala, og laga sildetønner fram til nedlegginga i 1959. I området låg også St. Olav Hermetikkfabrikk. Der vart det pakka hermetikk frå 1908 til 1921, då huset brann ned. Fabrikken vart bygd opp att i 1924, men gjekk då over til å laga tresko. Alle desse fabrikkane er for lengst rivne, men arbeidsgruppa føreslår å setja opp informasjonsskilt.

* Fitjaholmen i Dimmelsvik, mogleg den eldste husmannsplassen i gamle Kvinnherad kommune.

* På Landa finst det to gamle nedgravne betongsiloar for produksjon av trekol.

 

Folkebad

* På Ripel finn ein Omvikdalen Folkebad. Det vart bygd kring 1935 og var i flittig bruk fram mot 1960. Bygninga står enno.

* På Fedt-Lund finst eitt bru-kar av hoggen stein der gamlebrua kryssa elva før 1938.

* Ved Fedt-Lund ligg også vaskeplassen ved nyebrua. Plassen var i bruk fram til cirka 1967, då Omvikdalen vassverk vart etablert. Arbeidsgruppa tilrår at vaskeplassen blir restaurert.

* I Landalio finst det myrmannsteigar.

* I Omvik ligg Kyrkjehaugen, der det mogleg stod eit kapell i mellomalderen.

* Arbeidsgruppa nemner til slutt at fjellgardar og setrar bør takast med i ein seinare runde.