Mommy Grete og Sir Ove: – Det handlar om å møte enkeltmenneske

Det heile byrja då Grete Tvedt nærma seg pensjonsalder, ein periode i livet som ho ynskja å nytta til noko meiningsfullt.

– Eg visste eg ville engasjera meg i noko, og samstundes hadde eg lyst å jobba med heilt andre utfordringar enn dei eg så langt hadde møtt i jobben som helsesøster. Bror min hadde erfaring med u-hjelp i Tanzania, så eg vart nok litt inspirert av han, forklarar Grete.

I januar set Grete og Ove Tvedt seg på flyet for fyrste gong etter pandemien, for å halda fram med hjelpearbeidet dei er involvert i på Filippinene. Dei blir verande i åtte veker. Grenda vitjar ekteparet i heimen deira på Valen nokre månadar før dei nok ein gong reiser til den andre sida av jordkloten.

Tilfeldigvis MaMa’s

I 2013 vart dei tilfeldigvis kjend med organisasjonen MaMa Children Center of Norway sitt arbeid på Filippinene, då dei under ei turistreise vart med på opninga av ein sjukeheim. Møtet med staden, menneska, organisasjonen og hjelpearbeidet førte til eit mangeårig engasjement, som framleis brenn godt.

Tre år etter det første møtet var dei blitt pensjonistar begge to, og med ein friare timeplan vart dei også meir involvert i den humanitære og kristne organisasjonen.

– Det er jo ein liten organisasjon, og vi har fått tettare kontakt med den etter at eg kom inn i styret i 2018. Det er ingen aldersgrense for å vera med, men snittalderen på dei som sit i styret er likevel ganske høg, seier Ove, før han legg til at det aldri er for seint å byrja på ei livsgjerning.

Rachel Trovi, kvinna som etablerte MaMa’s, tok også til på arbeidet i vaksen alder. Ho var 60 år då ho byrja på sitt livsverk attende i 1988. Grunna eit kall frå Gud reiste ho då til Filippinene for å hjelpa dei fattigaste av dei fattige.

Omsuta hennar låg særleg nært familie og barn, og det første ho sette føre seg var å oppretta ein heim for foreldrelause barn og for einslege mødrer. I 2011 fekk ho bygt eit sjukehus med poliklinikk, og det var då sengeavdelinga ved dette sjukehuset vart ferdig og sett i drift i 2013 at ekteparet Tvedt fekk sitt første møte med hjelpearbeidet til MaMa’s.

– Tenkjer mykje på henne

I 2021 døydde grunnleggjaren, men livsverket hennar blir no ført vidare, mellom anna ved hjelp av Grete og Ove sitt engasjement.

I tillegg til å driva sjukeheim, driv organisasjonen også ein barneheim, eit eldresenter, dei deler ut mat, medisinar og hygieneartiklar, støttar barn sin skulegang med utstyrsstipend og transport til og frå skulen, og dei besøkjer folk som sit i fengsel.

Når ekteparet frå Valen no skal attende til Filippinene er fengselsbesøka noko av det Grete gler seg til.

– Av ein eller annan grunn har eg lett for å få kontakt med dei som er i fengsel, det treff liksom ein streng i meg og er veldig givande. Eg har særleg fått god kontakt med ei dame der, som sit inne utan dom. Vi anar ikkje kva ho sit inne for. Eg tenkjer mykje på henne og gler meg til å møta ho att, fortel Grete og forsvinn ut av stova for å hente nokre brev som ho har fått frå kvinna.

– I fengselet er det, i tillegg til samtalar, evangelisering og utdeling av hygieneartiklar, kjeks og frukt; mat som ein ikkje kan smugla noko i. Men under pandemien stoppa naturleg nok ein del av dette arbeidet opp, supplerer Ove.

Slik dei fortel om tilhøva i fengsla er det eit strengt men rettvist regime på Filippinene. Likevel er det fleire som sit inne utan dom, i vente av at rettssaka deira skal koma opp.

Faste fengselsbesøk

Mange innsette lever tett i små celler, og dei færraste har kontakt med familien eller andre utanføre fengselsveggane. Fengselsbesøka er såleis høgt verdsett, noko ein også får inntrykk av i breva som «Mommy Grete» har fått.

– Eg får alltid brev frå ho når eg kjem. Når vi reiser ned att no vil eg prøva å gje ho eit løft. Det handlar om å møta enkeltmenneske, seier Grete og kikkar tankefull på breva som ho plukkar ut frå Bibelen, eitt og eitt.

MaMa’s har, gjennom faste besøk kvar veke, over lengre tid opparbeidd seg tillit i fengselet. Dette har mellom anna gjort det mogleg for dei å organisere treff mellom innsette og familiemedlemmane deira, noko som har blitt høgt verdsett av båe partar.

Misbruk, rus og fattigdom

Ekteparet legg raust ut om ulike opplevingar dei har hatt, både i fengselssamanheng, ved dei andre institusjonane og på søppelfyllingane. Det er tydeleg at både menneska dei har møtt og situasjonane dei har vore vitne til har vore sterke.

Til dømes har barna som bur på barneheimen.

– Der bur det 35 barn mellom 2 og 18 år, fordelt på tre avdelingar. Det er ikkje alle av dei som er foreldrelause. Nokon bur der fordi familiane deira ikkje har sjans til å ta seg av dei, på grunn av misbruk, rus eller fattigdom. Fleire ventar på adopsjon, og er der berre mellombels. Men enkelte er det ingen som vil ha. Ei av jentene som bur der er mentalt tilbakeståande, og vil difor ikkje bli adoptert. Men ho får seg truleg jobb på barneheimen når ho blir 18, seier Ove.

Det er nemleg ingen barn som får vera der lenger når dei har fylt 18 år, det bidreg myndigheitene sine offentlege tilsyn med å sjå til.

Utdanning er nøkkelen

Medan pandemien har halde dei vekke frå landet sidan 2020, har innbyggjarane på Filippinene gått gjennom dei same krisene som ein har her til lands, til dømes med prisauke på ulike varer.

Difor er ekteparet desto meir spente på å sjå korleis det har gått med folka dei har ytt hjelp til, mellom anna gjennom inntekt frå basarar i Valen kyrkje.

Ove nemner mellom anna dei nær 10.000 barna som får utstyrsstipend frå MaMa’s og samarbeidsmenigheiter, slik at dei kan gå på skulen.

– Under pandemien har kommunegrensene vore stengt og barna frå slumen har ikkje kome seg på skulen, seier han.

Utan å gå nærare inn på konsekvensane dette kan ha for dei enkelte, slår dei fast at skule og utdanning er vegen ut av fattigdom.

Eit trusprosjekt

Men pandemien har også ført til at nokre av prosjekta ekteparet har vore med å starta opp har fått vind i segla. Til dømes blir ein ris-åker nemnd. Innbyggjarane har sett verdien av å vera sjølvforsynt i større grad, og Ove reiser seg engasjert frå sofaryggen når han pratar om denne.

– Vi har rydda ein åker der, der dei kunne dyrka ris. Det vart no hausta nokre gongar, men dei fekk liksom ikkje eigarskap til den før pandemien. Då risen vart dyrare innsåg dei at det var ein fordel å dyrka meir mat sjølv, og dette fekk dei til å ta litt tak. No har dei laga til nokre fiskekar der, kor vatnet frå fiskekara blir nytta som gjødsel for ris-åkeren. Blir dette vellukka, vil dei kanskje kunna selja litt og gå i pluss, fortel han engasjert.

I dette prosjektet har staten gått inn med pengar, og dei skal få på plass solceller til drifta. Staten tar kostnadane også for dette.

– Eg er meir enn spent på korleis det går med prosjektet, understrekar han med eit smil.

For MaMa sin del vart prosjektet med ris-åkeren finansiert om lag på krona, mellom anna ved godt hjelp av sponsorar, noko som visstnok er ein gjengangar for arbeidet deira. Det får dei til å tru at det er fleire krefter enn medmenneskeleg omsut som bidreg at hjelpearbeidet går i hop.

– Mykje av dette er basert på tru. Det er eit trusprosjekt og det må sitja ein Fader i det høge som passar på oss. Gud hjelper oss, elles ville ikkje dette gått, sluttar Grete.

Nyleg har også Husnes og Holmedal sokneråd bestemt at MaMa's skal vera misjonsprosjektet deira. Det vert no arbeidd mot at organisasjonen skal kunna tilby turistreiser til Filippinene frå 2024, der dei reisande kan få kjennskap til hjelpearbeidet samstundes som dei blir kjend med byen og kulturen.