– Skal vera ein base for Maurangerfolket

– Det er tilbod – både skule, arbeid og fritid – i alle retningar, så me treng ein basis her som held Mauranger saman.

Det seier bygdelagsleiar Kristian Bondhus-Jensen om rolla Ænes og Mauranger Bygdelag tenkjer å spela inn i brytingstida området lengst nordaust i Kvinnherad står i.

I 1970 kom den nye skulen i Sunndal på plass. Statkraft som var med og finansierte delar av han, og sette som vilkår at bygdefolket skulle ha tilgang til gymsalen og kjøkkenet. Etter at skulen vart lagt ned i 2022, er gymsalen og kjøkkenet framleis eit viktig samlingspunkt for både bygd og bygdelag.

– Med barna frå Mauranger no spreidde til tre ulike kantar, med skule i Rosendal, Odda og Jondal, så blir det ein får av tilbod her viktig framover, vurderer Bondhus-Jensen.

Bygdefolket stiller opp

– Me mista to år med korona, som kom rett etter ein har fiksa opp kjøkkenet. Og så kom ein rett opp i skulenedlegginga. Men skulenedlegging har vore ein trussel frå me flytta hit for ti år sidan, legg han til.

Bondhus-Jensen, Anette Fureberg og Kurt Jarle Øvrehus er samla på det nyoppussa kjøkenet. Dei utgjer styret i bygdelaget, saman med Caroline Steine og Anton Langeland.

– Det var jo eit sterkt eigarskap til skulen, som mellom anna blei malt på dugnad av bygdefolket i 2017, altså medan det framleis var drift i skulen i fem år til. Det har aldri vore vanskeleg å få folk til å stilla opp på dugnad om det var nye leikeapparat som skulle opp, til dømes. Men me veit at det ikkje er unikt for her, seier bygdelagsleiaren.

Det er ei brytningstid for skulebygget i Sunndal no. Det har alltid vore god aktivitet her, nærast som eit produkt av den omtala avtalen med Statkraft.

– No handlar det om å gje ungdomane våre eit tilbod også utanom skuletid, slik at dette kan vera ein samlingsplass for fleire. Eit godt uteområde er eit element i det, det er ikkje så mange plassane her at det er flatt nok til å læra seg å sykla. Våre barn har lært å sykla rundt skulen her, poengterer Anette Fureberg, som bur der namnet tilseier, ved Furebergfossen.

– Viss barna berre har tilbodet sitt der dei no går på skule, så mister me ein del av det som har vore ein viktig kvalitet ved å bu i Mauranger, meiner Bondhus-Jensen.

Femner breitt

Juniorklubb, fast balldag, volleyball for vaksne og skyting for unge har vore nokre av dei faste aktivitetane som har vore knytt til skulebygget. Rett nok før covid-19.

– Det frivillige fekk seg ein knekk under koronaen, og ein merkar at det ikkje har tatt seg opp enno. Det er eit spørsmål korleis – og om – ein skal få desse aktivitetane i gang igjen. Somme har laga seg andre vanar, andre har kanskje tatt på seg engasjement andre stader,

Mauranger Bygdelag har i stor grad klart å femna om både dei yngste og eldste, og det i mellom. Revyen har samla mange på, bak og føre scenen. Maurangerdagen med Folgefonna opp femna breitt. 17. maifeiringa har hatt stor oppslutnad.

– Ein har dei siste åra fått engasjert ungdommane med på arrangementa. Dei har fått vera med og bestemma korleis det skal løysast, og fått lov til å forma korleis dei skal løysa jobben. Dugnad er kjekt og sosialt, det er ikkje berre kjipt og kjedeleg , seier Fureberg.

– Når skuleelevane no går i alle retningar, og det ikkje er noko kommunalt tilbod i bygda, så må me laga til ein basis her, slik at det er ein møteplass for barna og ungdommane å koma til. Me må ha ein arena for dette, og der kjem diskusjonen om skulen inn, påpeikar bygdelagsleiaren.

Treng inntekter

Dei fleste diskusjonar om å eiga eit bygg inneheld ein seksjon om økonomi. Om Mauranger Bygdelag skal overta skulebygget, vil krevja mykje av dei.

– Straumprisen gjer at diskusjonen ser annleis ut no enn han gjorde for eitt år sidan. Kommunen opererte med 100.000 kroner i driftsutgifter i året i fjor. Det har nok meir enn dobla seg til no. Me treng å jobba med inntektssida på dette bygget for å få dette til.

– Er det nokon i nabolaget her de diskuterer det med?

– Det er jo Eide Fjordbruk, som har kjøpt anlegget bakom her av Lerøy/Sjøtroll. Det er verkar som det er mogeleg å få til noko der, og om dei får opp drift der, så er det ein vinn-vinn-situasjon for bygda; ein får både arbeidsplassar og inntekter på bygget.

– Men viss andre overtar bygget?

– Me må ha dei same mogelegheitene til å disponera gymsal og kjøkken på ettermiddagstid, og så er det spørsmålet om resten av bygget. Er det foreinleg med det om ein berre eig delar av bygget? Men viss me tar delar av det, kva då med resten? Der står diskusjonen for oss, for det økonomiske spelar inn, gjer Bondhus-Jensen klart.

Om kjøkkenet er nytt, er gymsalen sliten, kald og dårleg isolert.

– Ein av dei gode tinga ved skulenedlegginga var at det vart utarbeidd ein tilstandsrapport i forkant. Dermed veit me mykje om forfatninga til bygget. Det er eit etterslep her, uansett kva standard du samanliknar med. Som eit bygdelag kan me løysa det på ein grei måte med å gjera dugnad og søkja prosjektmidlar. Det er den årlege drifta som er utfordrande, kommenterer han og legg til:

– Me kan ikkje leggja fram ein sak for årsmøtet om at me tar på oss noko som tappar oss for 100.000 kroner i året, og så i løpet av nokon år må me gje bygget tilbake til kommunen når bygdelaget er konkurs. Difor må me få til nokon intensjonsavtalar med andre aktørar som kan vera med og bistå drifta, seier bygdelagsleiare og sender truleg ein tanke over nabogrensa.

Folkefestar

Kommunestyret ynskte i sitt vedtak primært at bygdelaget overtar – for ein symbolsk sum, og bygdelaget tykkjer dei har ein god dialog med administrasjonen om å finna ei løysing som fungerer. Huset må iallfall brukast om det ikkje skal forfalla, meiner trioen.

– Me skal klara å laga aktivitet for store og små her, viss me kan driva det. Men me må vera sikre på at me har drifta dekka, seier Øvrehus, Fureberg og Bondhus-Jensen.

Aktivitetsnivået i bygdelaget frå 1984, har vore stabilt, og har årleg inkludert nokre store arrangement som Folgefonna Opp, Maurangerdagen og revy. Men folkefestar er ikkje alt eit bygdelag syslar med.

– Å ha eit bygdelag betyr at ein har nokon som følgjer med, og står bak om det er strukturendringar i bygdene, som er ein høyringsinstans og som gjer at ein står sterkare opp mot kommunen og andre styresmakter, meiner Fureberg.

– Og så er det ein arena å engasjera seg gjennom, og det er ein historikk som ein kan følgja på tidlegare saker. Det er mykje ein kan bruke eit bygdelag til, men først og fremst til å bidra til å gjera lokalområdet sitt til ein betre plass å bu, meiner bygdelagsleiaren.

Han meiner dei er i ei definerande tid, sjølv om det ikkje som eit vera eller ikkje vera for Mauranger.

– Me skal få til dei store arrangementa me har hatt. Eg trur til dømes folk ønskjer å spela revy enten ein eig eit bygg eller ikkje, men ein minimumssak er at me må kunna bruka dette bygget vidare. Sjølv om bygget blir omsett på den opne marknaden, så vil det koma med eit hefte på kjøkkenet og gymsalen. Og eg trur Kvinnherad kommune er veldig innstilte på å hjelpa oss på veg her, og ikkje vil stenga oss ute, sluttar Bondhus-Jensen.