Ynskjer betre mental oppfølging av kreftpasientar: - Verka speglar både håp og eit usynleg helvete

Den 17. februar opnar utstillinga «Vi som ikke døde» i Grieghallen i Bergen. Initiativtakar er utflytta Halsnøybu, Trude Vaaga i Tendens.

Utstillinga set kreft og mental helse på dagsorden, og vert av arrangøren omtala som «personlege forteljingar i møte med kameralinsa».

Tanken bak utstillinga er å kjempe for norske kreftpasientar sine rettar når det kjem til oppfølging mentalt. Sjølv om Vaaga rosar Norge for å ha kome langt i individtilpassa behandling, reagerer ho sterkt på at den mentale hjelpa glimrar med sitt fråvær.

– Trude Vaaga har intervjua både pasientar og helsepersonell ved Haukeland Universitetssjukehus for å få viktige nyansar å spele på til utstillinga. Så sit ho også sjølv med nøkkelerfaring som tidlegare kreftramma, heiter det i pressemeldinga.

Tenk om…

Med seg på laget har Vaaga fotografen Francisco Munoz, som har skapt ein serie svartkvitt fotografi til ettertanke, og Hilde Mork, som er kurator for utstillinga. Eit element som går att i fleire av motiva er vatn, noko Mork grunngir på følgjande måte:

– Vatn er kjelde til alt liv og er eit fint utgangspunkt for å leie betraktaren inn i ein lada tematikk. Bileta gir rom for eigne tolkingar. Verka speglar både håp og eit usynleg helvete. Denne dualiteten kjenner nok mange pasientar seg att i,.

Eitt av spørsmåla dei reiser med «Vi som ikke døde» er: Tenk om kreft kunne tatt minimal plass i denne verda?

– Kreftbehandling bør ikkje lengre berre vera kirurgi, kvite frakkar og cellegift, meiner Vaaga, som etterlyser ein tydelegare behandlingsplan på mental helse i eit kreftforløp.

Fagleg forankra opning

Utstillinga blir opna ved kreftforskar og prisvinnar Bjørn Tore Gjertsen i saman med generalsekretær i Kreftforeningen, Ingrid Stenstadvold Ross. I tillegg vil også helsepersonell frå Haukeland Universitetssjukehus delta i programmet.

Vaaga meiner utstillinga kan bidra til å leggje til rette for gode debattar som er viktige for å betra pasientane si oppfølging.

– I dag overlever tre av fire av kreft. Det er dobbelt så mange som for 50 år sidan. Banebrytande forsking og raske endringar i behandlingsmetodar vil bringe enno betre statistikk for kreftoverleving. Då er det viktig å ha eit apparat som også fangar heile mennesket i kreftbehandlinga, peikar Vaaga på i pressemeldinga.

PET-scanningbilete med i utstillinga

Kunstnaren Bård Breivik, som kvinnheringar mellom anna har fått kjennskap til gjennom Steinparken i Rosendal og utstillingar hjå Galleri G Guddal, døydde av kreft i 2016. Eit av hans PET scanningbilete frå Rikshospitalet blir også vist i utstillinga.

Enka etter Breivik, Lene Midling-Jenssen, er glad for å bidra til utstillinga på denne måten.

– Det gir meining å kunne bidra slik at andre kan får hjelp, at forskinga går framover og at vi kan bli flinkare til å leve med eller saman med nokon som har kreft. PET-scanningbiletet bidreg til å belyse det alvoret det er å ha kreft, seier Midling-Jenssen.

Initiativtakar Vaaga er audmjuk for bidraget, og vonar dette vil løfte utstillinga.

Råkar mange

– «Vi som ikke døde» er ei vakker utstilling om kreft, sett frå ståstaden til pasientane. Mange opplever, og vil oppleve kreft, anten som ramma eller som pårørande. Pasientar har levd i eit smertespenn mellom liv og død. Overgangen frå sjuk til frisk kan vera kronglete, sluttar Vaaga.

«Vi som ikke døde» er ei salsutstilling, der overskotet går til Kreftforeningen og er øyremerka forsking. Utstillinga står til 27. februar, og arrangøren oppmodar folk flest til å ta turen.

Banebrytande forsking og raske endringar i behandlingsmetodar vil bringe enno betre statistikk for kreftoverleving. Då er det viktig å ha eit apparat som også fangar heile mennesket i kreftbehandlinga

Tendens

Trude Vaaga kjem frå Halsnøy, men bur i Bergen. Dei siste 15 åra har ho jobba med å fremje den lokale interiør- og designbransjen gjennom verksemda ConseptNORD, der formidling av kunst er ein viktig del. Den siste tida har Vaaga engasjert seg i temautstillingar med viktige samfunnsrelaterte bodskap. Fjorårets utstilling «Straff Skader», med fotografi av Pernille Sandberg, er ei av desse.

ConseptNORD er et konsulentselskap, eigd og drifta av Trude Vaaga. Den mest kjente merkevara er Tendens, som er ein samlande aktør for den lokale interiør, design- og kunstbransjen i Bergen. Publikumsmesser, konferansar, magasin og sosiale media er selskapet sine viktigaste satsingar.